ΑΝΑΠΤΥΞΗ ? ΝΑΙ ! ΜΕ ΠΟΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΟΜΩΣ ?

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ - (ΜΕΡΟΣ Α!)

Από καιρό, την αρχή της κρίσης συζητιέται ότι το «κλειδί» για την έξοδο απ’αυτήν είναι η ανάπτυξη. Απλουστευμένο αυτό σημαίνει αύξηση του πλούτου της Χώρας, του εγχώριου προϊόντος, γιατί έτσι θα αρθούν εκείνες οι καταστάσεις της ύφεσης που κυρίως εκφράζονται και συνδέονται άμεσα πχ με την διαρκή ανεργία του 30% του ιδιωτικού τομέα! Πράγματι η πολυπόθητη ανάπτυξη αφορά όχι μόνο στον μικρομεσαίο, στην οικογενειακή επιχείρηση ή στον ελεύθερο επαγγελματία αλλά κυρίως στις μεγάλες επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας, που αλλάζουν την εικόνα της Χώρας.

Επομένως από τον παραπάνω στοιχειώδη ορισμό της ανάπτυξης εύκολα δημιουργείται το ερώτημα, πώς συνδέεται η Δικαιοσύνη με το ζητούμενο! Είναι απαραίτητο κατ’αρχάς να διευκρινιστεί ότι, όταν αναφερόμαστε στη Δικαιοσύνη εννοούμε αφενός το αυτονόητο, δηλαδή την επιβολή του δικαίου (και της ηθικής) στις διάφορες βιοτικές σχέσεις κατά τρόπο σωστό, δηλαδή αποδεκτό από την κοινωνία και συνεπώς από τους αμέσως εμπλεκόμενους (ιδέα της Δικαιοσύνης), σύμφωνα με την επιταγή του Νόμου, αλλά και την απονομή του δικαίου (αποκατάσταση της τάξης) σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Είναι σημαντικό αυτό ; Μάς ενδιαφέρει ;

Είναι διαδεδομένη η παλιά ρήση νομικών ότι σε μια δικαστική διαμάχη είναι καλύτερος ένας μέτριος συμβιβασμός τώρα παρά μια τελική ευνοϊκή απόφαση μετά από δεκαετίες, μαρτυρώντας έτσι ότι η απονομή της Δικαιοσύνης ανέκαθεν σερνόταν, με όλες τις αρνητικές της συνέπειες! Παλιούς δικηγόρους (ίσως και σύγχρονους) αυτό μάλλον «βόλευε», γιατί έτσι μπορούσαν να απομυζούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, να έχουν δηλαδή διαρκές εισόδημα. Το ότι η απονομή της Δικαιοσύνης πρέπει να είναι ορθή και αποτελεσματική, είναι μάλλον αυτονόητο. Όχι όμως και η σύντομη διαδικασία της! Η λειτουργία της Δικαιοσύνης, κυρίως στις αστικές και διοικητικές υποθέσεις, στις οποίες εμπεριέχεται και το χάος των φορολογικών, συνίσταται σε επίλυση κυρίως οικονομικής σημασίας διαφορών, δηλαδή συμφερόντων οικονομικών μονάδων. Οι οικονομικές μονάδες επομένως ως διάδικοι επιζητούν όχι μόνον ορθή επίλυση της διαφοράς τους αλλά και σύντομη. Η ταχεία επίλυση των οικονομικών διαφορών ενδιαφέρει το άτομο/πολίτη/επιχείρηση, την μικροοικονομία αλλά και την μακροοικονομία. Ολο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια ακούμε στα πλαίσια κριτικής του απαξιωμένου ελληνικού συστήματος και ότι «δεν έχουμε Δικαιοσύνη!»

Είναι ενδεικτικό αλλά και αποκαλυπτικό της σημασίας ότι τα περιώνυμα mails  Χαρδούβελη και Βαρουφάκη προς την Τρόϊκα, υπό τον τίτλο οικονομική ανάπτυξη «αναγκάζονται» να ενθέτουν υποκεφάλαιο με τον τίτλο Δικαιοσύνη, δηλαδή να κάνουν προτάσεις (ή υποσχέσεις)  για την επιτάχυνση και εξορθολογισμό του συστήματος, που όμως μόνο στάχτη στα μάτια των «κουτόφραγκων» έριχναν, με το αναφέρουν εντελώς ασαφή και εξωπραγματικά «μέτρα», απλώς και μόνο για να δικαιολογηθούν ότι ανταποκρίθηκαν στα (εύλογα κατά τα λοιπά) αιτήματα των δανειστών! Θυμούνται οι αναγνώστες, ότι η Τρόϊκα επισκέφθηκε προ ετών τα Διοικητικά Δικαστήρια Αθηνών για να διαπιστώσει επιτόπια το πρόβλημα της καθυστέρησης της Δικαιοσύνης (ορθώς) και πώς αντέδρασαν οι έλληνες  «αντιμνημονιακοί πατριώτες» (αφαίρεση εθνικής κυριαρχίας τάχα!).

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναλυθούν οι δυσμενείς παρενέργειες της διαιώνισης των δικών, όχι μόνον για τους διαδίκους αλλά και γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο, δηλαδή το (λειτουργικό) κόστος για το Κράτος, η οικονομική στασιμότητα αν όχι η οπισθοδρόμηση της εθνικής οικονομίας κλπ. Η έναρξη της δικαστικής αντιδικίας με την εμπλοκή της δικαστικής μηχανής σημαίνει επίσημη δημιουργία αβεβαιότητας ως προς τον δικαιούχο του οικονομικού αγαθού, ενώ πολλές φορές ενεργοποιούνται παράλληλα «μηχανισμοί» εκμετάλλευσης της κατάστασης αυτής επί ζημία τελικώς όλων, όσο περισσότερο διαρκεί αυτή η εκκρεμότητα !

 

Από διεθνείς στατιστικές (Παγκόσμια Τράπεζα) έχει πρόσφατα υπολογισθεί ότι στην Ελλάδα που κατατάσσεται στην 155^η θέση παγκοσμίως, απαιτούνται κατά μέσο όρο 1.580 περίπου ημέρες έως ότου τελεσιδικήσει μια υπόθεση, δηλαδή έως ότου να μπορεί αυτή κατ’αρχήν να εφαρμοσθεί! Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ο μέσος όρος έως να εκδοθεί απόφαση είναι 4,5 έτη (αφού κατατεθεί καταγγελία), πλέον 6 μήνες για την καθαρογραφή της, ενώ μετά από αυτά ακολουθεί συνήθως προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια !!! Ανάλογος είναι και ο πίνακας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα! Ετσι η αναποτελεσματικότητα αυτή του νομικού μας συστήματος επηρεάζει διαφόρους παραμέτρους της οικονομικής δραστηριότητας, όπως ενδεικτικά τις επενδύσεις, την εξαγωγική δραστηριότητα, την αύξηση της παραγωγικότητας και ταυτόχρονα ενθαρρύνει τη διαφθορά!  Η διαιώνιση των δικών καταλήγει ουσιαστικά σε αρνησιδικία, δηλαδή σε συνταγματικά ανεπίτρεπτο αποτέλεσμα. Είναι άλλως τε πολλές οι καταδίκες της Ελληνικής Δημοκρατίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων για καθυστερήσεις περί την απονομή της δικαιοσύνης.

Η ελληνική Δικαιοσύνη ως υποσύνολο της κοινωνίας, επηρεαζόμενη από άτομα και ποικίλα συμφέροντα παρουσιάζει αναπόφευκτα, αν και σε μικρότερο βαθμό τις παθογένειες που γενικά συναντούμε στην Χώρα. Όμως επειδή απαιτούμε από αυτό το κομμάτι ύψιστη ποιοτική απόδοση, οποιαδήποτε, έστω και αμελητέα στρέβλωση αμαυρώνει την εικόνα και κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Μάλλον δεν ευσταθεί ότι το φαινόμενο της στρέβλωσης (ποιότητα και ταχύτητα) είναι τωρινό και ότι παλαιότερα η κατάσταση στη Δικαιοσύνη ενέπνεε περισσότερο εμπιστοσύνη! Σήμερα ζούμε σε πιο ανοικτή κοινωνία και οι αποκαλύψεις και η κριτική είναι  (τεχνικά αλλά και θεσμικά) ευκολότερες και πιο αποδείξιμες

Δρ.  Γεώργιος Α. Ροδόπουλος
Δικηγόρος